Đẹp về hình thức, tốt về chất lượng là tiêu chí của hội thi nhằm tôn vinh, quảng bá và xúc tiến tiêu thụ các giống mít đặc sản Hà Nội năm 2024.
Biệt thự cây mít
Hội thi mít lần đầu tiên do Sở NN-PTNT Hà Nội tổ chức và Trung tâm Phát triển Nông nghiệp Hà Nội là cơ quan thường trực, dự kiến gồm 20 đội của 9 huyện, thị xã tham gia với những giống mít dai truyền thống. Vòng sơ tuyển do UBND các huyện, thị xã tự chọn đội thi. Vòng sơ khảo, chấm thi trực tiếp tại vườn diễn ra từ ngày 20 – 26/6.
Vòng chung khảo tổ chức tại Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao thị xã Sơn Tây từ ngày 4 – 5/7 với cơ cấu 1 giải đặc biệt, 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba, 13 giải khuyến khích cho giải tập thể và 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba, 4 giải khuyến khích cho cây mít ngon. Ngoài mít tươi, hội thi còn trưng bày những sản phẩm chế biến từ quả mít, gỗ mít.
Một ngày hè rực lửa, tôi cùng các giám khảo lên đường chấm sơ khảo với tâm trạng đầy háo hức. Xe trực chỉ hướng thị xã Sơn Tây, chạy chừng 1 giờ thì tới. Nóng từ trên trời hắt xuống, nóng từ dưới đường bê tông bốc lên cứ hầm hập như nồi hầm khiến ai nấy áo đẫm mồ hôi nhưng vẫn không nề hà gì.
Địa điểm đầu tiên chúng tôi tới là xã Cổ Đông (thị xã Sơn Tây) – một vựa mít của Thủ đô với trên 30.000 gốc, trong đó hơn 20 hộ có vườn từ vài chục gốc đến 300 – 400 gốc, còn 1 – 2 gốc thì hầu như nhà nào cũng có.
Anh Nguyễn Duy Thọ – Phó Chủ tịch UBND xã Cổ Đông cho biết, địa phương đã 2 lần tham gia cuộc thi mít của thị xã Sơn Tây, trong đó một năm giành cả giải đặc biệt lẫn giải nhất, một năm giành giải nhì. Năm nay thi mít cấp Thành phố, ngoài trưng bày quả tươi, địa phương còn mang theo cả xôi mít, trà mít, bánh hạt mít, mít sấy, mít ướp dẻo…
Tinh thần của buổi sơ khảo là chấm cây nhưng nếu gặp quả chín thì cũng chấm luôn, còn quả còn xanh thì dặn chủ vườn khi nào chín thông báo để còn mang máy đo độ đường lên, rồi chấm hình thức bằng mắt, chấm chất lượng bằng miệng.
Xưa “nhà ngói cây mít” là minh chứng cho hộ kinh tế khá giả nhưng giờ là “biệt thự cây mít”. Vùng Sơn Tây không hiếm các “biệt thự cây mít” mà của ông Hà Văn Hà ở xã Cổ Đông là một trường hợp như vậy.
“Nhà nông chỉ trông vào cây, trước tôi trồng đủ loại vải, nhãn, bưởi, mít nhưng giờ chỉ để lại mít vì những loại kia rẻ quá, bán không mấy người mua, còn mít thì lúc đắt bán 20.000đ/kg, rẻ bán 10 – 15.000đ/kg, mỗi năm cũng thu được 20 – 30 triệu đồng. Vườn của tôi có 70 gốc từ 10 – 20 tuổi, trong đó có gốc đã giành giải nhì cuộc thi mít thị xã Sơn Tây năm 2023, trong số này đã chọn ra được 4 cây để tham gia hội thi năm nay gồm 2 cây mít đỏ, 2 cây mít mỡ gà. Mít ngon không chỉ phụ thuộc vào cây, vào cách chăm mà còn cả vào thời tiết. Nếu nóng quá quả chín ép thì sẽ không ngon”, ông Hà chia sẻ.
Anh Phạm Xuân Trường ở xã Cổ Đông trước đây có thâm niên hàng chục năm buôn mít từ quê lên phố bán, từ đó anh đã chọn ra được những giống mít ngon để trồng rồi lọc tiếp được 400 cây trung bình từ 10 – 30 tuổi.
“Tôi nghỉ đi chợ mít cũng đã mươi năm nay nhưng thợ bổ quen vẫn đến tận vườn để lấy, hơn 1 mẫu vườn cho thu nhập 100 – 120 triệu/năm. Tôi có 4 – 5 loại mít cả dai lẫn mật với 2 loại múi đỏ và múi mỡ gà, có năm đi thi mít toàn Thị xã đã giành giải nhất”, anh Trường cho biết.
Tôi thực sự ấn tượng với vườn mít đẹp như cổ tích của nhà anh Nguyễn Thiết Dũng ở xã Cổ Đông với những gốc trên dưới 70 năm, vỏ xù xì rêu và tầm gửi nhưng quả vẫn sai từ gốc tới ngọn và rất to, rất đều. Khu vườn được tạo bởi nhiều thế hệ, đầu tiên là ông bà ngoại, rồi đến bố mẹ và hiện tại là vợ chồng anh với khoảng 70 cây đang cho thu hoạch.
Anh nhớ lại chuyện khi xưa anh trai mình trèo lên cây, bà ngoại đứng ở dưới gốc khảo: “Cây mít kia, tại sao năm nay mày không ra nhiều quả? Sang năm mày phải nghe lời tao ra nhiều quả rõ chưa?”. Vừa nói bà vừa cầm gậy đập nhẹ vào cây. Ở trên cây, anh trai ra vẻ sợ sệt trả lời: “Dạ vâng thưa bà, năm sau tôi sẽ ra nhiều quả ạ”. Thấm thoát đã hơn 50 năm mà mọi thứ như vừa diễn ra trước mắt anh vậy.
Theo anh Dũng, mít trồng 5 năm là có quả, tuy nhiên để ngon phải từ 10 năm trở lên. Cùng một giống nhưng với những cây 60-70 năm bao giờ quả cũng chất lượng hơn từ độ ngọt lẫn độ dày của múi. “Cụ mít” hơn 70 tuổi nhà anh có năm ra tới 40 quả, nhỏ cũng 8 – 9kg, lớn 15 – 16kg, kỷ lục nhất 25kg, bán được 5 triệu đồng. Nói về vườn mít, anh bảo cho thu nhập ổn định, dù không cao lắm, khoảng 70 – 80 triệu đồng/năm.
